Inleiding
Zijn de kwaliteiten en gebreken van schrijnwerk in hout, PVC en gepoederlakt aluminium welbekend bij architecten en andere specialisten, dan staan stalen ramen nog te vaak in de schaduw en bekleden ze niet de plaats die ze op basis van hun kwaliteiten verdienen.
Laten we het eerst en vooral eens hebben over hun mechanische weerstand: niet alleen is staal een metaal waarvan de eigenschappen een heel stuk boven die van om het even welk ander schrijnwerkmateriaal liggen, bovendien kan het bogen op een assemblagetechniek door lassen die het raamwerk een vormvastheid geeft waar zijn concurrenten, die door middel van pen- en gatverbindingen, gaffelverbindingen of andere combinaties geassembleerd worden, niet kunnen aan tippen.
Het gevolg is dat het stalen schrijnwerk de stijfheid en de stabiliteit van veel grotere beglaasde ruimtes mogelijk maakt of bij identieke afmetingen van de beglazing, een aanzienlijk kleinere sectie van de profielen toelaat, wat leidt tot een onvergelijkbare esthetische lichtheid. Het vastlassen van de scharnierplaat of scharnieren op de stijlen verhoogt nog de stevigheid van het geheel.
Een andere kwaliteit: het gemak waarmee het bewerkt kan worden, laat de meest ingewikkelde vormen en krommingen toe, zelfs voor de uitvoering van onregelmatige bogen. Stalen ramen zijn aan elk specifiek geval aanpasbaar. Lastechnieken met laser dragen bij tot een flexibiliteit bij het gebruik, die ondenkbaar is bij andere materialen: structurele verstevigingen en toename van de stabiliteit zonder verhoging van de zichtbare afmetingen van de profielen, het verkrijgen van ingewikkelde vormen en meer specifiek, krommen met variabele stralen. Deze laatste mogelijkheid is echt uniek en maakt de keuze voor staal bij renovatie, een absolute must wanneer raamopeningen met complexe en onregelmatige vormen moeten gerealiseerd worden.
In de praktijk zijn stalen ramen aanwezig op alle domeinen waar kwaliteit voorop staat: veiligheid voor de banken, de fijnheid die geëist wordt voor historische restauraties of interieurdesign, bestand tegen vandalisme, uitzonderlijk grote overspanningen. Deze eigenschappen kunnen eveneens door architecten aangewend worden in bescheidener en eenvoudiger woningen. De ontwerper kan namelijk voordeel halen uit deze intrinsieke weerstandseigenschappen om de openingen anders te tekenen, bijvoorbeeld door ze te groeperen. De mogelijkheden om raamopeningen te concentreren en te vergroten, de afwerkingen te vereenvoudigen en de afwezigheid van onderhoud, maken dat de uiteindelijke kostprijs van de staaloplossing, interessanter is dan alle andere.
Veiligheid en brandwerendheid
Naast de geraffineerde esthetiek, dankzij de fijnheid van de profielen, biedt de stevigheid van staal het voordeel een veiligheid te waarborgen voor goederen en mensen: slagsterkte en bestand tegen inbraken. De grootste banken van het land gebruiken stalen profielen voor de bouw van glazen structuren die de transparantie van grote ramen koppelen aan de veiligheid van een zware kogelvrije beglazing, noodzakelijk voor de bescherming van hun werknemers. De eigenaars van huurwoningen of sociale huisvestingsmaatschappijen verkiezen eveneens staal voor de uitrusting van de ‘gemeenschappelijke delen’, waardoor het risico op schade als gevolg van onoordeelkundig gebruik of vandalisme, klein gehouden wordt.
We willen ook de nadruk leggen op de bijdrage van staal op de brandwerendheid. Het materiaal maakt het mogelijk grote glazen wanden te realiseren die voldoen aan de brandnormen, dankzij een brandwerendheid van 30 à 60 minuten of meer, naargelang het soort glas dat men gebruikt. Bovendien beschikken de branddeuren over het Benor/ATG-label. Door de visuele transparantie van het gebouw te verzekeren, is de opmerkelijke fijnheid van de profielen ook hier een bijkomende troef van staal.
Profielen met/zonder thermische onderbreking
Profielen zonder thermische onderbreking
Technisch gezien kunnen de profielen in twee grote families worden onderverdeeld: met en zonder thermische onderbreking.
Deze profieltypes zijn bijzonder fijn en sommige ervan kunnen met dubbel glas worden uitgerust. Het gering oppervlak van de sectie van het profiel in vergelijking met het glasoppervlak (om en bij de 15%), kan de afwezigheid van thermische onderbreking in die mate compenseren dat de globale prestaties van het raam beter zijn dan die van een raam in hout of PVC, uitgerust met gelijkaardige thermische prestaties.
We herinneren er terloops aan dat de isolerende eigenschap van een raam, in werkelijkheid bekomen wordt door een berekening van de belastingsfactoren tussen de lambdawaarde van de beglazing en die van het raam, in verhouding tot hun respectieve oppervlaktes.
Sommige fabrikanten bieden profielen aan zonder thermische onderbreking die alleen de plaatsing van enkel glas mogelijk maken, met de bedoeling de uitzonderlijke fijnheid en de lichtheid van de grote metalen kunstwerken uit de 19de en het begin van de 20ste eeuw, op te roepen. De restauratie van grote botanische serres maakte volop gebruik van deze hervonden lichtheid. Bij renovatie laat de plaatsing van profielen en T-vormige dwarsliggers, die aan hun uiteinde gelast worden aan de perifere raamlijst van de vensters, toe de fijne esthetiek van de oude glasroedes terug te vinden en tegelijk de keuze van grote, steviger en makkelijker te onderhouden beglazingen, te realiseren.
Profielen met thermische onderbreking
Het groot gamma profielen met thermische onderbreking werd ontwikkeld als antwoord op het theoretisch risico van condensatie op de binnenwanden van stalen ramen. Uit de praktijk is gebleken dat dit risico onbestaand is, voor zover de vertrekken normaal geventileerd worden. Deze profielen kunnen een uitstekende kwaliteit voorleggen op het vlak van thermische isolatie of brandwerendheid.
Esthetisch aspect: materies en kleuren
Vandaag de dag kan staal bedekt worden met gepoederlakte verf in alle denkbare RAL-kleuren. Zijn micro-korrelig oppervlak biedt een betere hechting van de verf dan op een aluminium raam. Zijn duurzaamheid is derhalve beter en zijn onderhoud nog makkelijker. De afwerkingen in inox, geborsteld staal, messing, gepolijst messing, blijven uiteraard beschikbaar.
Van recentere datum, om niet te zeggen onuitgegeven, is de realisatie van ramen in weervast staal (Cor-Ten, Indaten, Diweten). Dit idee blijkt esthetisch een succes te zijn door zijn natuurlijke en beschermende roestbruine patine die van kleur verandert in functie van het weer en het klimaat.
Samen met de fijnheid van de stijlen, geeft deze weervaste afwerking een uniek aspect aan elk raam. Ze speelt zowel in op de eisen die gesteld worden voor historische gebouwen als op de expressiviteit van een hedendaagse architectuur.
Troeven van staal
- Lagere warmtegeleidingscapaciteit:
Staal heeft een warmtegeleidingscapaciteit van 55 W/mk die viermaal lager ligt dan die van aluminium.
- Grote mechanische weerstand
De mechanische weerstand van staal is driemaal groter dan die van aluminium.
- Geringe uitzetting
De gemiddelde lineaire thermische uitzettingscoëfficiënt van staal (11,5 mm/mm/°Cx10-6) ligt het dichtst bij die van metselwerk. Hij ligt tweemaal lager dan die van aluminium en zevenmaal lager dan die van PVC.
Om insijpelingen te vermijden, moeten aluminium of PVC zijn uitgerust met verankeringssystemen die de beweging van de voeg in de gemetselde muren mogelijk maken.
- Stevigheid van assemblage
De assemblage door lassen, zonder schroeven noch ineenvatting, verzekert de stabiliteit op lange termijn.
- Akoestische isolatie:
De grote soortelijke massa van staal (7.800 kg/m3) is een positief punt voor de akoestiek. Ze is driemaal hoger dan aluminium en zes- à achtmaal hoger dan hout of PVC.
- 100% recycleerbaar
Staal is een natuurlijk en duurzaam materiaal dat kan gerecupereerd of herbewerkt worden. Het is voor 100% eindeloos recycleerbaar.
Meer info...
- Artikel uit het magazine staal_acier nr 12 - sept 2006
Thermische Centrale, Gent - Systeem Jansen VISS Linea voor renovatie (ODS)
Renovatie Bois du Cazier, Marcinelle – Dalla Valle / Metal Quartz - © Jean-Luc DERU/photo-daylight.com
Stalen ramen met verschillende eigenschappen op het vlak van thermische, akoestische isolatie en brandbeveiliging, kunnen een identiek aspect hebben
Jansen-Economy 50 systeem zonder thermische onderbreking © Jansen AG
Schrijnwerk in weervast staal – Dalla Valle, Metal Quartz
